De koe is heel belangrijk voor Fryslân. Er wordt vaak gezegd dat met de koe de Friese geschiedenis is begonnen. Telkens weer zie je de koe terugkomen in het landschap, zelfs midden in Leeuwarden. Daar staat namelijk een bekend standbeeld van een koe: 'Us Mem'.

De earste bewenners fan Fryslân komme hjir om ende by 11.000 foar Kristus. Troch de iistiid leit de Noardsee folle leger as no. It klimaat is kâld, te fergelykjen mei it klimaat yn it noarden fan Skandinavië no. De minsken wennen net op in fêst plak, mar trekke as nomaden troch dizze streek.
Folle letter, sa rûn 3.400 foar Kristus komme de earste boeren yn Fryslân te wenjen.

Elts jier lizze de basisskoallebern fan Stiensgea blommen by it monumint om dizze striid te betinken. Yn de lêste dagen fan de Twadde Wrâldoarloch waard der by Blauforlaet (súdlik fan Bûtenpost) bot fochten. Foar de learlingen fan it Maskelyn wie dit oanlieding om ris yn it ferline fan Blauforlaet te dûken.

Twa mannen, twa striders foar in rjochtfeardige wrâld, dy’t fochten foar itselde, ferheven ideaal, mar uteinlik grutte rivalen waarden. Dat wienen Ferdinand Domela Nieuwenhuis en Piter Jelles Troelstra. Oan de ein fan de njoggentjende ieu wienen sy de belangrykste lieders fan it sosjalisme, de politike streaming dy’t doe sterk yn opkomst wie.

It is en bliuwt belangryk dat minsken fan har hearre litte wannear't se fine dat der wat mis is yn de maatskippij. Domela Nieuwenhuis en Pieter Jelles Troelstra kamen yn har tiid op foar de minsken dy't wurken yn minne omstannichheden. Moarn yn NODOE alles oer dizze striders foar gelikense rjochten.

Yn it parlemint en yn de kranten wurdt Fryslân oan ’e ein fan de 19de ieu beskreaun as ‘earm Fryslân’. Yn dy ieu foarmet him yn Fryslân in ûnderlaach fan minsken dy’t yn de ellindichste omstannichheden libje. Se wenje yn spitketen op ’e heidefj ilden of yn lytse, nearzige ienkeamerwenten yn ’e stêd.

Openluchtmuseum It Damshûs is bijzonder geschikt voor basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs. Door een bezoek aan het museum maken de leerlingen op een levendige en actieve manier kennis met hoe de veenarbeiders leefden en werkten in de periode van 1863 tot ongeveer 1920.

Yn de 17e en 18e ieu wie de universiteit fan Frjentser ien fan de belangrykste ynstellingen fan Fryslân. It wie in ynternationaal sintrum fan wittenskip, mar ek fan belang foar de rest fan de provinsje. Troch de universiteit koenen kennis en ynsichten fan wittenskippers trochjûn wurde oan de minsken.

In Franeker stond de tweede universiteit van Nederland. Daar werd hard gewerkt en gestudeerd, maar ook gestolen en gevochten. Morgen in NODOE alles over deze universiteit: zijn opkomst en zijn ondergang.

Leare kin op ferskillende wizen barre. Sa gongen der yn it ferline 13.706 studinten nei de universiteit fan Frjentsjer. Tsjintwurdich wurdt der ek in soad opstutsen fan televyzjeprogramma’s lykas NODOE. Ast dêrnei mei dyn klasse oan de slach giest mei de temakaternen Alve-en-tritich, komt it grif klear!