Friese trouw en Hollandse dukaten
Sicco van Goslinga was Fries edelman en diplomaat. Hij was een van de belangrijkste onderhandelaars bij de vrede van de Spaanse successieoorlog (1701-1713). Een alliantie van de Republiek, Engeland en het Heilige Roomse Rijk had weten te voorkomen dat Spanje en Frankrijk voortaan door vererving met elkaar zouden zijn verbonden. ‘Hoe kan een kleine natie toch zo’n kostbare oorlog zolang volhouden?’, vroeg de Franse koning Goslinga, toen ze elkaar de hand schudden. ‘Met Friese trouw en Hollandse dukaten kan men ver komen.’ Het is de vraag of het verhaal waar is, maar dat zo’n anekdote wordt doorverteld, zegt veel over het belang van Sicco van Goslinga.
Rijk en hoogstaand
Van Goslinga was zoon van een Friese regent en bovendien was hij van adel. Dat bood hem mogelijkheden. Hij werd geboren en overleed ook op een state. Zijn vader, jonker Johan van Goslinga, was grietman van Franekeradeel en zijn moeder, Fed Sophia van Cammingha, was vrijvrouwe van Ameland. In 1692 trouwde hij zelf ook met een vrouw van adellijke komaf: Johanetta Isaballa barones thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg, erfvrouwe van Ameland. Al op jonge leeftijd behoorde jonker Sicco tot de allerrijkste Friezen.Net als veel jongens uit dergelijke kringen maakte Sicco na zijn studie in Franeker en Utrecht een studiereis, een ‘grand tour’, naar Frankrijk en Engeland. Evenmin was het uitzonderlijk – zij het dat hij er wel heel vroeg bij was – dat Sicco politieke carrière maakte.
Grietman
In 1687 werd hij benoemd tot curator van de Franeker universiteit en nog weer een jaar later volgde hij zijn overleden vader op als grietman. Veertig jaar lang was hij vervolgens een van de meest vooraanstaande regenten van Friesland. Ieder jaar werd hij door zijn grietenij gekozen om zitting te nemen in de Friese Staten en regelmatig benoemde dit college hem tot lid van Gedeputeerde Staten en ook als afgevaardigde naar het overkoepelende bestuur in de Republiek, de Staten-Generaal.
Investeren voor sleutelrol
De verklaring voor dit succes ligt voor de hand. Van Goslinga leefde in een tijd dat de adel in Friesland nog de kern uitmaakte van een kleine kring van Friese regenten. De Friese statenvergadering werd gedomineerd door het platteland en ongeveer tweederde deel van de dertig grietenijen in de plattelandskwartieren werd in de decennia rond 1700 weer bestuurd door een adellijke grietman. Vanuit politiek en dynastiek belang kochten en vermaakten zij steeds hun stemdragende landerijen. Door gericht grond en boerderijen aan te kopen, had Sicco van Goslinga zo ‘zijn’ Franekeradeel op een quasi-erfelijke manier aan zijn familie gebonden. Het zo verkregen politieke overwicht leverde hem een sleutelpositie op bij de verkiezing voor de belangrijkste ambten: dat van grietman (voor het leven) en dat van volmacht naar de Staten (jaarlijks). Om het zover te brengen moest Van Goslinga wel flink investeren. Dit alles was voor iemand van zijn komaf niet heel bijzonder.
Vertouweling van Maria Louise van Hessen Kassel
Wel uitzonderlijk was Goslinga’s internationale gerichtheid en carrière, met als hoogtepunt zijn aanwezigheid als diplomaat bij de vredesonderhandelingen in 1713. Mogelijk hangt dit samen met de uitstekende banden die hij met de Friese stadhouder onderhield. Beiden profiteerden daarvan. Goslinga meende dat het de taak van de stadhouder was om voor bestuurlijke eendracht te zorgen. Vanuit die gedachte adviseerde hij de Friese stadhouders en regentessen bij de slepende kwestie rond de erfenis van stadhouder-koning Willem III en bij hun pogingen om het stadhouderschap te verkrijgen in andere gewesten van de Republiek. Vooral als vertrouweling van regentes Maria Louise van Hessen-Kassel trad hij op de voorgrond.Goslinga en zijn vrouw kregen vijf dochters. Daarmee stierf het geslacht Goslinga uit. Ook daarin was hij een typische representant van de adel; vele adellijke families stierven namelijk uit. Goslingastate in Dongjum is verdwenen, net als zoveel andere states. Aan Sicco Goslinga herinnert nog wel het praalgraf in de kerk van Dongjum dat zijn dochters na zijn dood lieten vervaardigen.