Zo aan het eind van de negentiende eeuw verandert er veel, ook in Fryslân. Nederland is nu een eenheidsstaat die wordt geregeerd vanuit Den Haag. Op hetzelfde ogenblik dat het westen steeds meer ook het politieke centrum van het land wordt, verliest Leeuwarden langzamerhand zijn belangrijke positie – het is nu niet meer dan een provinciestad.
Om ons heen ontwikkelt Duitsland zich tot een groot en sterk land. Oostenrijk en Hongarije horen nog bij elkaar en vormen de grote centrale macht in Europa. In het oosten is het Rusland dat een belangrijke positie inneemt en in het westen is Frankrijk, maar vooral ook Engeland sterk – Engeland is zelfs het machtigste land op aarde. Al deze landen gaan dan nog redelijk vreedzaam met elkaar om, maar zullen in 1914 Europa in brand steken. Dan begint de Eerste Wereldoorlog.
Intussen in Leeuwarden heeft Adam Zelle een hoedenwinkel. Bovendien speculeert hij in olie. Hij doet erg zijn best een man van aanzien te worden. Dat laat hij bijvoorbeeld zien door in 1876 zijn dochter niet naar haar oma ‘Grytsje’ te noemen, maar haar de naam ‘Margaretha’ te geven. Margaretha Zelle lijkt op haar vader. Zij droomt ook van aanzien, kastelen en rijkdom. Maar rijkdom en geluk komen er niet. Haar vader gaat failliet, haar ouders gaan uit elkaar en kort daarna sterft haar moeder.
Margaretha verlaat het bekrompen Leeuwarden en verhuist naar het westen. Daar trouwt zij met Rudolf MacLeod, een militair waarmee zij naar Indonesië verhuist; op naar het avontuur. Maar gelukkig wordt zij niet met haar man. Hij is een bruut en in 1902 verlaat zij hem.
Margaretha moet nu zelf de kost verdienen en dan gaat zij aan de slag als danseres. Zij is gespecialiseerd in geheimzinnige oosterse dansen en zij doet dit zó goed, dat iedereen voor haar valt. Zij treedt op in veel Europese hoofdsteden. Dat doet zij onder de naam Mata Hari, dat is Maleis voor ‘het oog van de dag’. Haar oosterse dansen, waarin zij haar met haar sluiers de hoofden van het publiek op hol brengt, zijn sensationeel en veel hoge heren willen deze spannende vrouw wel beter leren kennen.
Als de Eerste Wereldoorlog uitbreekt, zijn vooral de hoge officieren van het leger de mannen met aanzien. Mata Hari blijft dansen, vooral in Berlijn en Parijs, de hoofdsteden van twee landen die met elkaar in oorlog zijn. In bed ontfutselt zij de militairen belangrijke staatsgeheimen en speelt die door aan de vijand. Dat doet zij zowel voor de Duitsers als voor de Fransen. In 1917 ontdekken de Fransen haar verraad en wordt zij veroordeeld tot de doodstraf. In een bos bij Parijs wordt zij geëxecuteerd. Wat Margaretha Zelle nu precies wel en wat niet heeft uitgespookt, horen wij pas in het jaar 2017. Dan gaan de archieven over Mata Hari open, met daarin de processtukken die tot haar veroordeling hebben geleid. Maar haar leven was wel zó spannend, dat er al verschillende boeken over haar zijn geschreven en films zijn gemaakt.
Kijk voor websites, vertakkingen, musea, video's en literatuer hier.
